በ451 ዓ/ም ኬልቄዶን ላይ የነበሩት የጉባዔ ከለባት ተሳታፊዎች መለካውያን መናፍቃን ቅዱስ ዲዮስቆሮስንና ተከታዮቹን ባሳደዱ ጊዜ ከተለያዩ አኅጉራት ተሰዓቱ (ዘጠኙ) ቅዱሳን ወደ ሃገራችን መጥተዋል፡፡ እነዚህም ቅዱሳን የተለያዩ መንፈሳዊ መጻሕፍትን ከልዩ ልዩ ቋንቋዎች ወደ ግእዝ ሲተረጉሙ በርካታ ገዳማትን መሥርተዋል፡፡ ከተሰዓቱ ቅዱሳን መካከል በሚገኙት በአባ ጉባ እና በአባ ገሪማ አማካይነትም የራማ ኪዳነ ምሕረት አንድነት ገዳም ተመሥርታለች፡፡

በእነዚህ ቅዱሳን የተመሠረተችው ገዳም በ8ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አካባቢ የተነሣችው ፈላሻዋ ዮዲት ጉዲት (እሳቶ) እንዲሁም በ15ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በግራኝ አሕመድ ተከታታይ ጥፋት ቢደርስባትም በልዑል እግዚአብሔር ፈቃድ እና ሰማዕቷና ጻድቋ ቅድስት ፍቅርተ ክርስቶስ (እመ ምዑዝ) ዳግመኛ አቅንታ እንደገደመቻት ይነገራል፡፡

ከዚህም በኋላ ወርቅ በእሳት እንዲፈተን ገዳሟ እና ገዳማውያኑ በመከራው እሳት በየዘመናቱ ተፈትነው ፈተናውንም በሰማዕትነት እየተወጡ ከአጼ ዮሐንስ አራተኛ ዘመነ መንግሥት ደረሰች፡፡  አጼ ዮሐንስም ሃገር በሚያቀኑበት ወቅት በዚህች ሥፍራ ሠራዊታቸውን አስፍረው እንደነበር ይነገራል፡፡ በዚህን ጊዜ አካባቢውን ከሚቆጣጠረው ሠራዊት መካከል አንዱ ወታደር አውሬ ለማደን ወደ ጫካ ውስጥ ሲገባ ወፎች የግምጃ ቅዳጅ በአፋቸውና በእግራቸው ያንጠለጠሉ ሲወጡ ይመለከትና አቅጣጫውን ተከትሎ ሲሄድ ዋሻ ያገኛል፡፡ እገባለሁ ብሎ ሲደፋፈር እንደ እሳት ወላፈን ገርፎ ይጥለዋል፡፡ ወዲያውም አእምሮውን ስቶ ወድቆ ያድራል፡፡ መጥፋቱ ታውቆ ሲፈለግ ከዚያ ወድቆ ተገኝቷል፡፡ አይናገርም፤ አይሰማም ወዲያው በካህናት አማካይነት በጸበልና በጸሎት ሲረዳ አንደበቱ ተፈትቶ ጆሮውም ተከፍቶለት ያየውን መስክሯል፡፡

ዋሻውንም ካህናቱ በጸሎት እና በምሕላው ከፍተውት ሲገቡ ታቦተ ኪዳነምሕረትና ሌሎችም ልዩ ልዩ ንዋያተ ቅድሳትና የጥንት ገዳምነቷ ምስክር የሆኑ ሌሎች ቅርሳ ቅርሶች ተገኝተዋል፡፡ በዚህም ከ300 ዓመታት በላይ ተሰውራ በንጹሐኝ ቅዱሳን ስትገለገል የነበረችው ታቦተ ሕግ በፈቃደ እግዚአብሔር ተገለጸች፡፡ አጼ ዮሐንስም እንደ ጥንቱ ገዳምነቷ እንድተጸና አዝዘው ተገደመች፡፡ ከ6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ጀምሮ ያለማቋረጥ በተአምራት አድራጊነቷ እና በድንቅ ሥራዋ ገዳሟ ከጊዜ ወደ ጊዜ የታወቀች የቅዱሳን መናኸሪያ በመሆን አሁን እስካለንበት ዘመን የደረሰችው ይህች ጥንታዊት ገዳም የታሪክ፣ የምናኔ ቦታ እንደመሆኗ አሁንም ልዩ ልዩ ገቢረ ተአምራት የሚታይባት እና ብዙ መነኮሳትና መነኮሳዪያት በጸሎት በአንድነት ገዳምነት የሚገለገሉባት ለምእመናንም በረከተ ሥጋወነፍስ የምታሰጥ ናት፡፡